قم نيوز : قم نگار: این روزها هستند کودکانی که به جای تحصیل و شور و نشاط کودکانه باید غرق در دنیایی از تاریکیها شوند؛ دنیایی غرق در مادیات که نه تنها او را درمانی نیست، بلکه روز به روزش جهانی پر از غم و اندوه است.
به گزارش قم نگار، کودک کار، کودک خیابانی، کودک بیسرپرست... چه واژگان تلخی، چه واژگان سرد و بیروحی، چه واژگانی که حتی به زبان آوردنش هم غمانگیز است، چه تلخ است وقتی چشمانت نظارهگر کودکی میشود که در گوشهای از پیادهرو بر دیواری سرد تکیه زده و بساط فال فروشیاش را پهن کرده است.
کتاب و قلمش را نیز بر روی زانوان خود قرار داده و هر از گاهی نگاهی بر آن میاندازد. گرمابخش دنیای سرد این کودک تنها نفسهایی است که با آن میتواند دستانش را گرم کند تا شاید قلم در دستانش جای گیرد... روزهایش همه تکرار همین است و او در حسرت یک محبت مادرانه و لبخند گرم پدرانه در تب و تاب است....
یکی از بزرگترین معضلات اجتماعی که متأسفانه در جامعه ما روزبهروز در حال افزایش بوده، معضل کودکان کار است. کودکانی که به جای تحصیل و حس شور و نشاط کودکانه باید غرق در دنیایی از تاریکیها شوند؛ دنیایی غرق در مادیات که نه تنها او را درمانی نیست بلکه روز به روزش جهانی پر از غم و اندوه است، پر از نگاههای ترحمآمیز و گاه تمسخر آمیز.
به راستی کودکی که در این دنیاست چه خواهد شد و به کدامین مسیر خواهد رفت، مگر نه اینکه هدف از آفرینش رسیدن به کمال است، آیا کمال این کودک در این مسیر خلاصه شده است!؟
متأسفانه این روزها چه کودکانی که در کارگاهها به کارهایی سخت همچون سنگ تراشی و کوره پزی مشغول هستند و چه کودکانی که در خیابانها با فال فروشی و گل فروشی روز را میگذرانند به پدیدهای عادی برای سایرین بدل شده که میتوان به جرأت گفت، این عادی شدن مساوی با تهدیدی بزرگ برای نظام اجتماعی است که روزبهروز خود بر آن دامن میزنیم چه با دلسوزیهای بیمورد و خرید از این کودکان یا چه با به کار گرفتن آنها در زمینههای مختلف.
طبق ماده ۳۲ پیمان جهانی کودک، کودک باید در برابر هر کاری که رشد و سلامت او را تهدید میکند، حمایت شود. دولتها باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کند و ماده ۳۶ این پیمان بر حق کودکان در داشتن بیمه اجتماعی تأکید دارد. گرچه ایران در سال ۱۳۷۳ این پیمان را پذیرفت و به آن ملحق شد، اما متأسفانه تاکنون آمار دقیقی از تعداد این کودکان در جامعه ایرانی وجود ندارد.
با توجه به اینکه ماده ۷۹ قانون کار مبنی بر ممنوعیت اشتغال کودکان زیر ۱۵ سال است اما متأسفانه در جامعه ایرانی بسیاری از کودکان زیر ۱۵ سال به کار گرفته میشوند.
این معضل متأسفانه در استان قم نیز به طور ملموس مشهود است و مهاجرپذیری این شهر نیز روزبهروز بر افزایش تعداد کودکان کار میافزاید و تنها کافی است یک روز را در اطراف حرم حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران بگذرانیم آنگاه انبوهی از کودکان کار را که برخی نیز تبعه خارجی هستند، مشاهده خواهیم کرد. گرچه برخی از این کودکان ایرانی نیستند اما خارجی بودن این افراد نیز خود میتواند معضلی جدیتر باشد و سلامت جامعه را نیز تهدید کند.
از این رو مسئولان متولی در قم برآن شدند که با ساماندهی این افراد به این معضل اجتماعی رسیدگی و از این آسیب جلوگیری کرده و اوضاع اجتماعی شهر را تا حدودی بهبود بخشند.
طبق گفته مسئولان در استان قم طی سال گذشته ۳۰۰ کودک توسط بهزیستی ساماندهی شدند و در ۶ ماه نخست امسال نیز ۱۰۸ کودک در مرکز کودکان خیابانی بهزیستی مورد پذیرش قرار گرفتند که از این تعداد ۸۹ نفر مربوط به کودکان کار و ۱۹ نفر نیز کودکان خیابانی بودند.
رضا سلیقه مدیرکل بهزیستی استان قم در گفتوگو با خبرنگار فارس جمعآوری این کودکان را وظیفه نیروی انتظامی و شهرداری خواند و گفت: بعد از جمعآوری، این کودکان به مرکز کودکان خیابانی بهزیستی سپرده و طی سه هفته سامان داده میشوند.
وی با اشاره به اینکه بین کودک کار و خیابانی فرق است، گفت: کودک کار افراد کمتر از ۱۸ سالی هستند که برای کسب درآمد دستفروشی میکنند و در مقابل کودکان خیابانی به تکدیگری مشغول هستند و از لحاظ خانوادگی شرایط مناسبی ندارند.
وی با بیان اینکه کودکان خیابانی حاضر در بهزیستی یا قمی هستند یا از مهاجران ادامه داد: کودکان بومی بعد از شناسایی خانوادههایشان مورد حمایت قرار گرفته و افراد غیر بومی نیز بعد از شناسایی محل سکونت و شهر و هماهنگی با بهزیستی آن شهر به خانوادهها تحویل داده میشوند.
سلیقه با اشاره به اینکه افراد غیربومی عامل اصلی ۷۰ درصد آسیبهای اجتماعی هستند، ادامه داد: این افراد بعد از شناسایی هیچ گونه خدماتی به آنها در استان ارائه نمیشود، بلکه به استان خود منتقل میشوند.
مدیرکل بهزیستی قم افزود: مکاتبات و هماهنگیهای لازم با دادستانی و دادگستری انجام شده تا با تدوین قانونی مانع از مهاجرت دوباره این افراد شد.
وی اصلیترین علت دستفروشی کودکان را فقر مادی و اقتصادی خواند و گفت: لازم است این افراد از سوی نهادهای متولی مورد حمایت قرار گیرند تا فقر مانع تحصیل آنها نشود.
سلیقه دیگر دلایل اشتغال کودکان کار را اعتیاد والدین و همچنین جدایی والدین دانست و افزود: لازم است شهروندان نیز به طور قانونی از این کودکان حمایت کنند و در این خصوص فرهنگسازی شود.
وی با اشاره به اینکه مرکز پذیرش کودکان خیابانی در قم وجود دارد، اظهار کرد: روانشناسان و مددجویانی در طول شبانه روز در این مرکز به ارائه خدمات و بررسی مسائل و تأمین امکانات مورد نیاز این خانوادهها همچون اشتغال سرپرست خانواده میپردازند.
سلیقه شهرداری را ملزم به ارائه تسهیلات و ایجاد فضا برای این افراد دانست و ادامه داد: بهزیستی نیز باید به مسائل مرتبط با مددکاری بپردازد.
همچنین ابراهیم حاجی مظفری مدیرکل امور اجتماعی استانداری قم نیز در گفتوگو با فارس وجود کودکان خیابانی در قم را معضلی جدی دانست و گفت: برای اطلاع و رسیدگی به مسائل و آسیبهای کودکان و نوجوانان کمیته کودک و نوجوان در استان ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه زائر پذیری استان به شدت یافتن این آسیب کمک میکند ادامه داد: لازم است مسئولان نیروی انتظامی به جمع آوری این کودکان اقدام کرده و بهزیستی را برای ارائه خدمات شایسته یاری کنند.
مظفری با اشاره به اینکه اکثر کودکان کار و خیابانی فرزندان طلاق هستند، گفت: طلاق معضلی است که خود پیامدهای منفی بسیاری به دنبال دارد و منجر به اینگونه بزههای اجتماعی میشود.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از کودکان کار مربوط به اتباع بیگانه هستند، ادامه داد: در اطراف مسجد جمکران سیل عظیمی از این کودکان را میتوان مشاهده کرد که حتی سن بعضی از آنها زیر ۵ سال بوده که این مسئله نیازمند توجه و آسیب شناسی است.
قابل ذکر است، شهر قم از جمله آسیبپذیرترین شهرها در این خصوص است که مسئله مهاجرپذیری بر آن شدیداً دامن میزند و مشکلات و مسائل موجود در این حوزه را افزون میکند، بنابراین اتخاذ تصمیماتی جدی در این زمینه ضروری است و باید برای حل آن ابتدا به اطلاعرسانی در خصوص آسیبهای این معضل بپردازیم و با فرهنگسازی از شیوع این مشکلات و همچنین تشویق این کودکان به کار جلوگیری کنیم. متأسفانه میزان درصد انواع بیماریها بین این کودکان بسیار بالا است که میتواند تهدیدی جدی برای سلامت جامعه باشد.
میثم اطهری روانشناس و استاد دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار فارس در قم با بیان اینکه ۴۵ درصد این کودکان از انواع بیماریها رنج میبرند، گفت: این کودکان در معرض بیماریهایی همچون ایدز، بیماریهای پوستی و عفونی ،هپاتیت، سوء تغذیه و... قرار دارند.
وی با بیان اینکه مشکلات روحی و روانی نیز از مهمترین این بیماریها است، ادامه داد: بلوغ زودرس از آسیبهایی است که این کودکان را تهدید میکند که باید برای مقابله با آن جدیتر عمل شود.
وی ادامه داد: بسیاری از این کودکان به علت حمل بارهای سنگین و کارهای سخت دچار دیسک کمر میشوند که عدم امکانات برای مراجعه به مراکز درمانی به تشدید بیماری آنها منجر میشود.
اطهری با اشاره به اینکه بسیاری از این کودکان از ابتلای خود به بیماریها مطلع نیستند ادامه داد: لذا لازم است که مسئولان بخش بهداشت و درمان به پایش سلامت در این کودکان بپردازند و هر از چندگاهی این افراد مورد آزمایش و معاینه رایگان قرار گیرند.
وی با بیان اینکه ابزار کار این کودکان مملو از آلودگیها است، افزود: بسیاری از بیماریها میتواند از طریق همین ابزار آلوده به سایر افراد جامعه منتقل و سرایت شود که در آن صورت حل بحران بسیار سخت میشود.
وی خواستار جمع آوری، توجه و ساماندهی این افراد توسط مسئولین نیروی انتظامی، بهزیستی و مراکز بهداشتی شد.
با این حساب باید گفت، یکی از مهمترین وظایف مسئولان اجتماعی و فرهنگی و همچنین بخش بهداشت و درمان برنامهریزی برای حل معضل کودکان کار است، معضلی که در صورت نادیده انگاشتن و عدم توجه به آن میتواند فرهنگ و سلامت یک جامعه را زیر سئوال ببرد و آسیبهای بسیاری را متحمل جامعه سازد.
این روزها فقر و عدم تمکن مالی در بسیاری از خانوادهها سبب شده که بسیاری از والدین کودکان خود را وادار به انجام بسیاری از کارهای نامعقول کنند، بنابراین لازم است دولتمردان با فراهمسازی بستر و بهبود وضعیت معیشتی مردم مانع شیوع عملی شوند که بعدها حل آن نیازمند هزینههای بس سنگین تر است.