قم نيوز : قم نیوز: مدير مؤسسه فقاهت و تمدنسازي اسلامي گفت: اختلاف بين روحانيت سم مهلکی است که همیشه دشمنان به ویژه انگلستان آن را به عنوان گزینه روی میزشان دارند امام خمینی(ره) از این امر خیلی نگران بودند.
به گزارش قم نیوز به نقل از خبرگزاری فارس، امام خمینی(ره) در سوم اسفند سال 67 به ارائه منشور ویژه روحانیت پرداختند که وظایف و خط مشی کلی روحانیت در آن بیان شده است.
منشور روحانیت از جمله پیامهایی است که امام خمینی(ره) در اواخر عمر و پس از جنگ به حوزههای علمیه صادر کردند. در این منشور امام حوزه را بازتعریف کردند و رسالت حوزه در آن مشخص شده است و بیان کردند که حوزه چه تعریفی دارد و رسالت متناسب با این تعریف چیست و آن را آسیبشناسی کردند که چه خطراتی حوزه را تهدید میکند و افق آینده حوزه را تبیین کردند.
درباره چیستی و پیامهای منشور روحانیت با حجتالاسلام محمدتقی اکبرنژاد مدیر مؤسسه فقاهت و تمدنسازی اسلامی به گفتوگو پرداختیم.
از جمله آثار وی میتوان به تأملی در مکتب اصولی شیخ انصاری، موسوعه توقیعات الامام مهدی(عج)، مجموعه کامل نامهها و فرمایشات امام عصر(عج)، دعاهای صادره از امام زمان(عج)، کلمات قصار امام زمان(عج) و اسرار مناسک حج میتوان اشاره کرد و آثاری مانند ادبیات دین، رجال و تاریخ تحول مکاتب فقهی اصولی در دست چاپ است.
مقالاتی از وی در زمینه آزاد اندیشی و تحول، مشروعه بحار الانوار، جامع احادیث شیعه، امتیازها و ضعف ها، طرحی دیگر در بررسی غنا در قرآن و مراثی و.... منتشر شده است.
فارس: امام خمینی(ره) در منشور روحانیت برای حوزه چه تعریفی داشتند؟
از نظر امام خمینی(ره) حوزه مجموعهای از عالمان دین است که آنها درصدد مدیریت الهی جامعه در دوران غیبت هستند. پیش از انقلاب حوزه را به عنوان نهاد تبلیغی میشناختند یعنی بیان میکردند طلبه اوج کارش این است که در حوزه درس بخواند و سپس به تبلیغ اسلام بپردازد یعنی اجرایی کردن اسلام در همه ابعاد مدنظر نبوده بیشتر تبلیغ دین در عرصههای فردی را در نظر داشتند.
امام خمینی(ره) میگویند امروز مردم نمیتوانند قبول کنند که مرجع تقلید و فقیه بگوید کاری به مسائل جاری جامعه ندارم یک فقیه نه تنها باید توان مدیریت جامعه اسلامی را داشته باشد بلکه حتی اگر لازم شد بتواند جامعه کفر را مدیریت کند.
در این منشور حوزه باید انسانهایی را تربیت کند که نه تنها پاسخگوی نیازهای اکنون جامعه باشند بلکه بتوانند نیازهای 10 تا 20 سال آینده را پیشبینی کنند که چه مسائلی پیش میآید و از اکنون پاسخ آنها را مشخص کنند نه اینکه مسئله به وجود آید و همه جامعه را درگیر کند و به تدریج فکر کنیم و پاسخ برای آنها پیدا کنیم.
یکی از عمده کارهای امام خمینی(ره) این بود که تعریف حوزه را از مجموعه تبلیغی به حاکمیتی رساندند ایشان معتقد بودند اسلام یعنی سلطنت خدا و حوزه یعنی همان چیزی که میخواهد تحققبخش این سلطنت باشد امام حوزه را یک نهاد تبلیغی نمیدید بلکه به عنوان یکی از شئون تبلیغ در نظر داشتند.
امام خمینی(ره) اصل تکلیف را اجرای احکام آن هم نه تنها در حوزه فردی بلکه در همه ابعاد در نظر داشتند که آن نیز جز با حکومت محقق نمیشود.
فارس: چه نگاههایی به حوزه پیش از انقلاب وجود داشت؟
در آن دوران برخیها حاضر نبودند حتی در این حوزه زبان خارجی به طلاب یاد داده شود و از مال امام زمان(عج) هزینه شود تا طلاب زبان انگلیسی بیاموزند زیرا میگفتند زبان کفر است.
در حوزه اگر که مجلهای میخواست چاپ شود بسیاری از افراد رضایت نمیدادند یعنی فکر آنها این بود که وجوهات در این چیزها مصرف نشود در این فضا که نهایت رسالت حوزه این بود که طلبه درس بخواند و ایام تبلیغ در روستاها به تبلیغ بپردازد و برگردد امام سطح حوزه را افزایش دادند و از دره به قله رساندند این پیام امام هنوز کامل در حوزه درک نشده است.
فارس: چگونه امام خمینی(ره) به نفوذ مسئله جدایی دین از سیاست روحانیت پرداختند؟
زمانی که حربه ارعاب و تهدید چندان کارگر نشد راههای نفوذ تقویت شد. نخستین و مهمترین حرکت القای شعار جدایی دین از سیاست است که متاسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازهای کارگر شد و تا جایی پیش رفت که دخالت در سیاست دون شان فقیه و ورود در معرکه سیاسیون تهمت وابستگی به اجانب را به همراه میآورد.
اینکه 25 اسفند سال گذشته رهبر معظم انقلاب مجمع نمایندگان طلاب را به حضور پذیرفتند و فرمودند خطر انقلابزدایی را در حوزه احساس میکنم و حوزه باید انقلابی بماند و انقلابی بودن آن تقویت شود نشان میدهد حوزه نتوانسته به افق نگاه امام خمینی(ره) برسد اگر حوزه بخواهد به آن مکان برسد باید در همه موارد خود بازنگری کند.
در سازمان مدیریت، نظام آموزشی، محتوای علمی و روشهای حل مسئله باید بازنگری شود و با افق جدید تنظیم صورت گیرد زمانی که هدف حوزه تغییر کرد به طور طبیعی چینشها باید متناسب با این باشد.
رهبر معظم انقلاب بحث تحول را از سال 70 به بعد شروع کردند بر این اساس فرمودند حوزه باید در مدیریت و نظام آموزشی تغییر پیدا کند و از برخی کتابها و امثال آنها نام بردند در این راستا برخی کتابها برای زمان ما نیست با آن هدفگذاری جدید همخوانی ندارد که باید تغییراتی در کار ایجاد کنیم.
فارس: امام خمینی(ره) در زمینه تجزیه روحانیت انقلابی و اختلافافکنی بین روحانیون مطالبی بیان کردند. این اختلاف افکنیها را به سود چه کسانی میدانند؟
زمانی که تاریخ را مرور میکنیم واضح است که یکی از چیزهایی که برای کشور شکننده بوده است بحث اختلافافکنی در داخل کشور است در قضیه مشروطیت اختلاف بین علمای تهران و نجف آسیب زد زیرا دو نگاه داشتند این امر آسیبزننده بود و سبب شد شیخ فضل الله بالای دار رفت و مشروطیت شکست خورد.
دشمنی که در خلیج فارس ناوگان آورده ما را رها نمیکند کافی است به خود مشغول شویم تا حساب همه ما را یک سره کند.
اگر قبول داریم روحانیت در حکم مغز جامعه اسلامی است، پس کلیدیترین نقطه روحانیت محسوب میشود. اگر بین روحانیت اختلاف ایجاد شود روشن است چه اتفاقی میافتد. مردم نگاهشان به روحانیت است، اختلاف بین روحانیت سم مهلکی است که همیشه دشمنان به ویژه انگلستان آن را به عنوان گزینه روی میزشان دارند امام خمینی(ره) از این امر خیلی نگران بودند.
درست است که حوزه باید انقلابی باشد و باید دنبال تحول در حوزه باشیم ولی در کنار این باید مراقب باشیم اختلافی به وجود نیاید که سبب شود شکاف ایجاد شود و این چیزی است که پس از امام خمینی(ره) رهبر معظم انقلاب نیز به طور جدی دنبال این قضیه بودند.
فارس: آیا در این منشور اشاره به ارتباط مردم و روحانیت و حوزه و دانشگاه شده است؟
امام خمینی(ره) در این منشور و سخنان دیگر خود روی این قضیه تأکید دارند و میفرمایند باید به مردم توجه کنید مردم آن حوزه را قبول ندارند ایشان تأکید دارند که حوزویان باید به دانشگاه نزدیک شوند و دست در دست قرار دهند و از یکدیگر فاصله نگیرند زیرا دانشگاه توان اجرایی کشور است و مدیران کشور را تربیت میکند اگر بین حوزه و دانشگاه شکاف ایجاد شود اعمال ولایت در جامعه روی نمیدهد.
فارس: آیا به منشور روحانیت توجه شده و بندهای آن مورد بازخوانی قرار گرفته است؟
در حوزه نیروهای انقلابی، مدیران دلسوز و بزرگانی بودند که این دغدغهها را داشتند اگر این امر وجود نداشت هیچ چیزی از حوزه نداشتیم ولی با آنچه مد نظر امام خمینی(ره) بوده فاصله داریم.
رهبر معظم انقلاب در 25 اسفند سال 94 میفرمایند خطر انقلابزدایی در حوزه احساس میشود به این معنا است که باید به طور قابل قبولی به سمت ترویج اندیشههای امام خمینی(ره) و تغییر حوزه بر مبنای اندیشه ایشان پیش برویم این اتفاق به طور کامل نیفتاده است.
فارس: امام خمینی(ره) بر وجود چه ضرورتهایی در حوزه تأکید داشتند؟
امام خمینی(ره) دل نگرانیهایی داشتند به دلیل آنکه حوزه بنا است اسلامیت نظام را تضمین کند و بنا است ما در مسیری متفاوت از شرق و غرب حرکت کنیم باید مرکزی داشته باشیم که راه جدیدی را ترسیم کند باید ریلگذاری و تعریف جدیدی از بانک اسلامی و اقتصاد، سیاست، فرهنگ و علم وجود داشته باشد.
پس از انقلاب با حجم انبوهی از مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مواجه شدیم که به طور طبیعی میطلبد تغییراتی در مدل فهم دین ایجاد کنیم و نرمافزار فهم دین را ارتقا دهیم.
این ضرورتی است که ایشان میبینند و تأکید میکنند که باید به زمان و مکان توجه کنیم که دو عنصر تعیینکننده در اجتهاد هستند و به داراییهای کنونی بسنده نکنیم.
از طرفی خطر و دلنگرانیهایی دارند و از جمله آنها این است که در مواجهه با اقتضائات عصر جدید منفعل عمل کنیم متأثر از جریانهای روشنفکری عقبنشینی داشته باشیم و به تدریج به سمتی برویم و مانند روشنفکران به دین نگاه کنیم.
امام خمینی(ره) از این منظر نگران هستند برای این نیز تأکید میکنند من فقه سنتی را قبول دارم در عین حال تذکر میدهند که به معنای نداشتن پویایی نیست بلکه به این معنا است که با حفظ چارچوب اندیشه سنتی میتوانید ترقی داشته باشید.
فارس: در این منشور به کتاب آیات شیطانی اشاره شده که ما را از سادهاندیشی خارج میکند. آیا مصداق این موضوع در دوران کنونی وجود دارد؟
کتابهای فراوانی پس از آیات شیطانی نوشته شده و کشیش آمریکایی قرآن را آتش میزند و کارهایی از این قبیل عمق خصومت را نشان میدهد. چشم بینا و گوش شنوا میتواند مایه عبرت باشد و متوجه شویم که دشمنان ما چه دشمنی نسبت به اسلام دارند.
مسلمان فرد مسلمان دیگر را تحمل نمیکند ولی کافر را تحمل میکند این موارد فاجعههایی است که میتواند مردم و روحانیت را به عمق فاجعه آگاه کند تا اختلافات جزئی را کنار بگذاریم.