بررسی علل تغییرات مجلس از دیروز تا امروز

به گزارش قم نیوز ، خرداد که به پایان می‌رسد بوی «چمران» به مشام می‌رسد. 31 خرداد سالروز شهادت دکتر مصطفی چمران، نماینده مردمی، دشمن‌شناس، صریح، بصیر، دردآگاه و متعهد مجلس شورای اسلامی ایران است.

‌مجلس، مردم، دنیای قانون و حتی عرصه سیاست هم برای آن همه صداقت، خیرخواهی، عدالتخواهی، مردمداری، ایثار، پشتکار، قانونمداری، ولایتمداری و مجاهدت آن دسته از نمایندگان مردم که در نخستین سال‌های پیروزی انقلاب در مجلس شورای اسلامی ایران خوش نقشی کردند دلتنگ شده‌اند.

بقول قدیمی‌ترها هیچ اتفاقی بی‌حکمت نیست. مصادف شدن سالروز شهادت چمران با این روزهایی که از گوشه و کنار خبر می‌رسد که بعضی از نمایندگان مجلس با تهدید و فشار از سوی دولت از صحنه پیگیری منافع ملی در جریان «طرح سؤوال از رئیس‌جمهور» عقب‌نشینی کرده‌اند حتماً حکمتی دارد!

حکمتی دارد تا بپرسیم شهید چمران‌ها و دغدغه‌هایشان برای رشد این کشور! شهید دیالمه‌ها و پشتکارشان برای حل معادلات سخت و جانفرسای مشکلات مردمی! شهید طباطبایی‌ها و فریادهای عدالتخواهانه‌شان! شهید رحیمی‌ها و شجاعت و مجاهدتشان در راه منافع وطن، چه شد؟

تعارف را که کنار بگذاریم همه خوب می‌دانیم که مجلس امروز با نخستین دوره‌های مجلس در دوران اوایل نقلاب تفاوت‌هایی دارد گاه به قدر زمین تا آسمان! کاهش نقش‌آفرینی نمایندگان مجلس در عرصه قانونگذاری در راستای رفع مشکلات کشور و حفظ منافع مردم از یک سو و تصویب برخی قانون‌هایی با هزار اما و اگر و انتقاد و حمایت برخی از نمایندگان از کنوانسیون‌های ننگینی چون «FATF» از سویی دیگر!

آنچه نیاز به بررسی دارد این است که چه چیزی مجلس شورای اسلامی ایران را با آن ضریب کارگشایی و منفعت محوری مردم به مجلسی با شرایط امروز مبدل کرده است؟!

هدف از این گزارش نه عتاب کسی است و نه سرزنش نمایندگان مجلس! فقط تعارف را کنار گذاشته و بی‌پرده با چند تن از نمایندگان مجلس درباره علل این حجم از تغییرات مجلس امروز نسبت به مجلس دهه‌های اول انقلاب به صحبت نشسته‌ایم.

*نماینده مجلس باید برای حفظ منافع ملی هزینه کند

حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره کاهش میزان أثرگذاری مجلس امروز در زمینه حفظ اوضاع عمومی کشور به نفع و صلاح مردم نسبت به دوره‌های نخست انقلاب اظهار کرد: یکی از عوامل این تغییرات رنگ باختن نیت‌ها و تغییر انگیزه‌ها است، در گذشته عده‌ای صرفاً به نیت خدمت به مردم و جامعه اسلامی به مجلس می‌آمدند و حاضر بودند برای این موضوع با اخلاص کامل کار کنند ولی امروز هستند برخی از نمایندگانی که ملاک کارها و تصمیم‌گیری‌هایشان رأی آوردن در دوره بعدی انتخابات مجلس است و در موضعگیری‌هایشان بیشتر به این فکر می‌کنند که آیا سبب پشت کردن عده‌ای از افراد حامی فلان حزب از او می‌شود و تأثیری در میزان رأی در دوره بعد دارد یا نه! اگر تأثیر مثبت داشته باشد انجام می‌دهد و اگر تأثیر منفی داشته باشد انجام نمی‌دهد! ممکن است تعداد اینچنین نمایندگانی در مجلس کم باشد ولی متأسفانه وجود دارند.

وی افزود: در نخستین دوره‌های مجلس شورای اسلامی در اوایل انقلاب، نمایندگان مجلس برای حفظ منافع مردم و دفاع از حقوق آنان ریسک و هزینه می‌کردند یعنی مثلاً موضع مشخصی می‌گرفتند و پای موضعشان تا مرز شهادت ایستادگی می‌کردند ولی امروزه هستند نمایندگانی که بخاطر مردم چیزی را امضا می‌کنند ولی وقتی تحت کوچکترین فشاری قرار می‌گیرند عقب‌نشینی می‌کنند و در دفاع از کار خود می‌گویند «چه کنیم وقتی به ما فشار می‌آورند!». در این خصوص باید گفت که اگر امضایشان به ضرر منافع ملی بوده اصلا چرا امضا کرده‌اند ولی اگر به نفع منافع ملی بوده مگر می‌شود خواهش و تمنای یک استاندار آنان را از حمایت از منافع مردم عقب براند؟!

*رقابت ناسالم و کج‌روی در ادامه راه

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: مسئله دیگری که در تغییرات مجلس شورای اسلامی نسبت به دوره‌های نخست در اوایل انقلاب نقش دارد نوع رأی آوردن برخی نمایندگان است، اوایل انقلاب اینگونه نبود که افراد زمین و آسمان را به هم بدوزند تا رأی بیاورند ولی امروزه متأسفانه برخی به دید طعمه به این جایگاه می‌نگرند، هستند نمایندگانی که تمام زندگی خود را فروخته‌اند تا صرف جمع‌آوری رأی بکنند! اگر هدف از این کار انجام خیر بوده است که راه‌های بسیاری برای انجام امور خیر وجود دارد و تنها راه خدمت مجلس نیست.

ذوالنور اضافه کرد: وقتی تبلیغات غیر متعارف، رقابت ناسالم، دروغ و تهمت به بقیه و تخریب دیگران به میان آید که برای ورود به مجلس رأی جمع شود و نیت خیر کنار برود طبیعی است که ممکن است در ادامه راه نیز بر اساس همین روال نیت خیر نادیده گرفته شود، اگر کسی خلافی مرتکب شود برای رأی آوردن چه تضمینی وجود دارد که بعدا برای رأی آوری دوباره خلاف‌های بزرگتری مرتکب نشود؟!

وی تصریح کرد: راه علاج بهبود ضریب أثرگذاری مجلس در زمینه حفظ و حمایت از منافع ملی این است که نمایندگان مجلس به تعهد، اخلاص، انگیزه‌های پاک، باورهای مستحکم و غنی برگردند و همواره این جمله امیرالمؤمنین(ع) که فرموده است:« مسؤولیتی که به تو واگذار می‌شود طعمه نیست بلکه امانت و باری است بر گردن تو» را مد نظر قرار دهند کرسی مجلس را به همین چشم ببینند؛ اگر به نمایندگی مجلس اینگونه نگاه شود شرایط خیلی متفاوت و اوضاع دگرگون می‌شود و اثرگذاری مجلس هم بالا می‌رود چون در آن صورت مسائل شخصی در تصمیم‌گیری‌ها و موضع‌گیری‌های نمایندگان دخیل نمی‌شود.

*گرایش برخی نمایندگان مجلس به ثروت‌اندوزی و تشکیل باندهای قدرت

جواد کریمی قدوسی نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با اشاره به کاهش اثرگذاری مجلس شورای اسلامی در راستای حل مشکلات جامعه نسبت به اوایل انقلاب اظهار کرد: یکی از علل مهم کاهش اثرگذاری مجلس شورای اسلامی در راستای حل مشکلات مردم و همچنین کندشدن ضریب ارتقاء سطح قانونگذاری در جمهوری اسلامی ایران نسبت به اوایل انقلاب، گرایش روزافزون برخی از نمایندگان مجلس به جمع‌آوری مال و ثروت و پرداختن به تشکیل باندهای قدرت است.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در دیدار نوروزی خود با جمعی از مسؤولان مجلس و دولت به مسئله افزایش مادی گرایی اعضای این قوا طی سال‌های اخیر اشاره کردند افزود: مقام معظم رهبری در آن دیدار فرمودند:« یادتان هست اول انقلاب چه اخلاص‌هایی بود؟ چه تلاش‌هایی صورت می‌گرفت و مال و قدرت دنیا جلوه نداشت؟ کجاست آن وضعیت؟» این‌ها حرف‌های دردناکی بود که شنیدنش برای افرادی که درد انقلاب را دارند غیرقابل تحمل است.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نماینده‌ای می‌تواند کارگشا باشد که سبکبار، سبکبال و با اخلاص باشد و به مردم بیندیشد ولی نماینده‌ای که بار خود را سنگین کند و جلوه‌های فریبنده و مادی دنیا را به جای جلوه‌های متعالی دنیا برگزیند قطعا اثرش بر جامعه نه تنها مفید نخواهد بود بلکه مضر خواهد بود؛ امروزه برخی از نمایندگان مجلس مصداق افرادی هستند که برای مظاهر دنیا کار می‌کنند نه برای مردم، از این رو فعالیتشان برای جامعه مضر است.

*ضرورت نظارت پیوسته مردمی بر عملکرد نمایندگان

کریمی قدوسی راه حل اصلی اصلاح عملکرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی را بیان نصیحت‌ها و هشدارهای پیوسته و خیرخواهانه توسط مردم به نمایندگان خود در مسائل مختلف دانست و افزود: مردم نباید بعد از رأی دادن به نمایندگان خود آنان را رها کنند و گمان کنند با رأی دادن تکلیفشان به پایان رسیده است بلکه باید همواره نماینده خود را هشدار دهند و حساسیت مسائل مختلف را برای وی شرح دهند تا مبادا آنان از مسائل مهم غفلت ورزند.

وی اضافه کرد: برخی نمایندگان پس از کسب رأی از مردم و راهیابی به مجلس، خود را گم می‌کنند، خود را قدرتی برتر و از مردم کف جامعه بالاتر می‌دانند و با جرأت در مقابل شرع مقدس، آرمان‌های انقلاب و حتی قانون اساسی می‌ایستند؛ انذار پیوسته مردم قطعا بخشی از نمایندگان را از خواب غفلت بیدار می‌کند.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اذعان کرد: نمایندگان باید شب‌ و روزشان در مجلس سپری شود ولی نمایندگانی هستند که در صحن علنی و کمیسیون‌ها اصلا حضور پیدا نمی‌کنند. مردم، جریان‌های ارزشی، نخبگان، رسانه‌های استان‎ها و رسانه‌ملی باید پیگیر حضور مرتب و منظم نمایندگان در مجلس باشند و بر آن نظارت کند.

کریمی قدوسی عنوان کرد: اگر مجلسِ نمایندگانی در طراز انقلاب اسلامی داشته‌ باشیم آنگاه می‌توانیم سر خود را بالا بگیریم و بگوییم نماد ما شهید مدرس است. مدرس تحت فشارهای طاقت‌فرسای زندان‌های رضاخان گفت: «من نه چیزی دارم و نه چیزی می‌خواهم!» این اوج اقتدار یک مجلس است که نمایندگان آن از طبقات محروم باشند و مال و ثروت جمع نکرده‎ باشند و هوس هم نکنند از سرمایه‌های مملکت برای خود بردارند.

*افزایش اختیارات رئیس مجلس و کاهش اختیارات نمایندگان مضر است

محمود صادقی، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در شهریور ماه سال گذشته در نطق میان‌دستور، درباره کاهش اثرگذاری نقش مجلس عنوان کرده است: به فرموده بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، مجلس در راس امور است و نمایندگان عصاره فضائل ملت هستند. بیاناتی که رهبر معظم انقلاب بر آن صحه گذاشتند و تاکید کردند اما سوال اینجاست که چه عواملی باعث شده است مجلس روز به روز نقش خود را در اثرگذاری از دست بدهد؟

وی در پاسخ به این پرسش به تبیین نقش عوامل درونی و بیرونی پرداخته و گفته است: در دو بُعد قانونگذاری و نظارتی نقش مجلس روز به روز ضعیف‌تر شده است. در بُعد قانونگذاری باید به اعمال سخت‌گیرانه اصل نظارت استصوابی که به حق برای تضمین استقلال نمایندگان در قانون اساسی از مداخله قوای دیگر وضع شده و باعث شده بسیاری از افراد ذی‌صلاح از ورود به مجلس شورای اسلامی، محروم شوند، اشاره کرد. همچنین برخی تفاسیر در بُعد نظارتی باعث کاهش اختیار نظارت مجلس و تحقیق و تفحص در برخی نهادها شده، همچنین در مقام اعمال این اختیار، متاسفانه به جای اعمال نظارت دقیق به ویژه در مواردی که جزو سوگند نمایندگان یعنی فصل سوم قانون اساسی است، از این اختیار نظارتی استفاده نمی‌شود.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با تبیین عوامل داخلی کاهش اثرگذاری مجلس شورای اسلامی در امور کشور، اضافه داشته است: متاسفانه مدیریت مجلس به گونه‌ای است که باعث کاهش اثرگذاری و نقش‌آفرینی نمایندگان در امور مجلس شده است. اختیارات مجلس روز به روز به رییس مجلس محدود شده است حتی در هیات رییسه مجلس هم اختیار رییس مجلس، غلبه دارد.

صادقی اذعان کرده است: در آیین‌نامه داخلی در بسیاری از موارد رییس مجلس حق دارد طرح یا لایحه‌ای را حتی بدون ذکر دلیل از دستور کار مجلس خارج کند، این مسئله باعث کاهش نقش مجلس شده است.

*تشکیل مجلس حامی منافع مردم در گرو انتخاب نمایندگان مردمی است

سید کمال‌الدین شهریاری نماینده مردم دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم اظهار کرد: مجلس اگر متشکل از نمایندگان مردمی باشد خواهد توانست برای مردم و حفظ اوضاع به نفع مردم اقدام کند.

وی در ادامه عنوان کرد: نماینده‌‌ای مردمی است که مستقیم از طرف مردم انتخاب شود نه با توسل به لیست‌های مختلف و زیر چتر احزاب گوناگون رأی بیاورد.

وی افزود: حفظ ارتباط مستقیم نماینده مجلس با مردم از مهم‌ترین ویژگی‌های یک نماینده مردمی است. نماینده مردمی همواره سعی می‌کند در مراسم‌های مختلف در جمع مردم حضور یابد و با آنان رو در رو صحبت کند تا در جریان مشکلات و مسائل آنان قرار گیرد.

نماینده مردم دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: درب دفتر نماینده مردمی همواره به روی مردم باز است تا ارتباط خود را با مردم حفظ کند نه اینکه به بهانه‌های مختلف درب دفتر خود را به روی مردم بسته نگه دارد.

شهریاری اضافه کرد: نماینده مردمی در جریان رأی دادن در راستای تصویب طرح‌ها و لوایح همواره مصلحت مردم که موکلین اصلی او هستند را مد نظر می‌گیرد تا مبادا فشار بیشتری بر آنان وارد شود و بلکه سعی می‌کند به گونه‌ای عمل کند که فشارها از زندگی مردم کم شود.

آشنا نبودن با قوانین، متعهد نبودن به بعضی از قول‌هایی که در زمان انتخابات برای کسب رأی به مردم می دهند و عدم موضع‌گیری انقلابی و مردمی در مواقع حساس را می‌توان از دیگر نقاط ضعف نمایندگان مجلس شورای اسلامی و از علل کاهش میزان أثرگذاری مجلس در زمینه حمایت از منافع ملی دانست مسئله که مردم باید نسبت به آن توجه بیشتری داشته باشند و در انتخاب نمایندگان خود در خانه ملت حساسیت بیشتری به خرج دهند.

انتهای پیام/138