قم نيوز
: قم نیوز: فضاهای داخلی خانه‌های ما کاملاً فاقد حریم شده‌اند و این فقدان حریم از نظر روان‌شناسی تاثیر بسیاری بر شخصیت انسان‌ها دارد، مشخص است وقتی در چند متر مربع درب چند خانه روبه روی هم باز می‌شود، دیگر حرفی از معماری اسلامی باقی نمی‌ماند.
جمعه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۴۰
کد مطلب : 30101
منبع : خبرگزاری فارس
قم نیوز گزارش می‌دهد؛
معماری که تخریب می‌شود/هویتی که از دست می‌رود
آری این توصیفی است هرچند کوتاه اما دلنشین از روح معماری اسلامی ایرانی که همه صاحبان فن و خبره بر آن اذعان دارند. روحی که معنویت در آن اوج می‌زند و قرابت خاصی با پاکی فطری انسان دارد. ستونش از خاک است اما زیربنای آن را اندیشه‌ای استوار کرده که پیوند ناسوت و ملکوت را در ذهن داشته است.
از این حرف‌ها که بگذریم و وارد دیار واقعیت‌ها شویم و از همین کوچه خودمان که عبور کنیم ساختمان‌های بلندی با نما‌های فانتزی و مدرن می‌بینیم که مانند سوهان روح هر موجود زنده‌ای را آزار می‌دهد. گاهی آنقدر بلند می‌شوند که آسمان را خراش می‌دهند گویی اینکه تجلی غرور آدمی در برابر طبیعت هستند. به خیابان‌ها و معابر شهر که نگاه می‌کنی باز یک معماری خاص را می‌بینی که همه تداعی اهمیت انسان منهای معنویت و رفاه زدگی به هر قیمتی است. اگر مانند من نیز ساکن شهری باشی که سابقه تاریخی آن به هزار سال می‌رسد و قطب فرهنگی جهان تشیع می‌خوانندش دیگر این ناهمگونی‌ها پریشان حالت خواهد کرد. پریشانی‌هایی که امروز گریبان خیلی‌ها را گرفته است.
قم شهری با معماری قدیمی
برخی سابقه شهر قم را به دوران ساسانیان مربوط می‌دانند اما پس از ورود اسلام به ایران، قم شهر معنویت و پایگاه شیعیان و محبان اهل بیت (ع) بوده است و همین مسئله نیز منجر به آن شده تا معماری اسلامی ایرانی در این شهر به وفور یافت شود. به عنوان مثال بازار قدیمی قم گواه معماری سنتی صفویان در این شهر است. این مجموعه شامل راسته، چهارسوق، سرا و تیمچه و دو راسته سرپوشیده با پوشش گنبد است که در زمان صفویه تاسیس شده و در قاجاریه اصلاح و بهسازی آن صورت گرفته است.
یکی از دیدنی‌های بازار بزرگ قم تیمچه بزرگ این بازار است که در سمت شمال بازار نو قرار دارد و بزرگ‌ترین سقف ضربی در ایران محسوب می‌شود. می‌گویند استاد حسن قمی مشهور به معمار باشی این تیمچه را ساخته است. یکی دیگر از نمادهای معماری سنتی و ایرانی در قم مساجد این شهر است که بسیاری از آنها تجلی‌گاه علم و دانش معماری ایران ادوار گذشته است.
تخریب بافت قدیمی قم در چند سال اخیر
قدیمی بودن شهر قم موجب شده است تا بافت این شهر نیز پاسخ جمعیت کلان را نکند. همچنین برخی از بنا‌ها در این بافت‌ها از ایمنی لازم برای شهروندان برخوردار نبوده و از همین رو طرح‌های گسترده‌ای برای اصلاح بافت فرسوده قم تهیه و تدوین شده که در بخش‌هایی از شهر نیز روند اجرای آن آغاز شده است.
اما بحث اصلی اینجاست که در روند اصلاح بافت فرسوده بهسازی جای خود را به بازسازی داده است و عملا هویت شهری قم در حال تغییر و تحول است و این شهر به تدریج به سمت الگوی معماری دیگر شهرهای کشور حرکت می‌کند. مسئله‌ای که با انتقاد رسانه‌ها و همچنین اعضای شورای شهر قم نیز مواجه شده و بدون شک اگر توجهی به آن صورت نگیرد در آینده‌ای نه چندان دور قم نیز به یکی دیگر از کلانشهر‌ها با معماری غربی در ایران بدل می‌شود و این در حالی است که قرار بوده قم الگوی شهر سازی اسلامی در کشور باشد.
ضرورت حفظ پهنه‌های ویلایی در قم
در همین زمینه مصطفی سعادت‌طلب از اعضای شورای شهر قم معتقد است اگر قرار باشد معماری اسلامی در قم پیاده شود باید در عمل مظاهر آن دیده شود نه اینکه فقط به شعار بسنده کنیم.
وی با انتقاد از برخی بلند مرتبه سازی‌ها در شهر قم در سال‌های اخیر می‌گوید: یکی از شاخصه‌های معماری اسلامی داشتن پهنه‌های فضای سبز مانند حیاط است اما در این معماری جدید فضایی برای حیاط باقی نمانده است.
عضو شورای شهر قم با اشاره به اهمیت طرح تفصیلی در سامان دادن منظر شهری قم بیان کرد: باید زمینه حفظ پهنه‌های ویلایی در قم فراهم شود.
دولت برای معماری اسلامی ایرانی هزینه کند
خسرو زیدی کارشناس عمران شهری با تاکید بر اینکه الزامات و بایسته‌های معماری اسلامی ایرانی با اقتضائات روز هماهنگ نشده است گفت: من واقعا این برداشت را دارم که معماری اسلامی ایرانی امروز باید کاملا متفاوت با معماری قدیم باشد.
وی با تاکید بر اینکه در زمان قدیم جمعیت شهر‌ها به ندرت به چند هزار می‌رسید ولی اکنون ما شهرهای بالای یک میلیون شهروند داریم گفت: مشخصا نمی‌توان تمام ویژگی‌های معماری اسلامی ایرانی عهد صفویه را در دنیای امروز پیاده سازی کرد. وی با تاکید بر اینکه اکنون فضاهای داخلی خانه‌های ما کاملا فاقد حریم شده‌اند گفت: این فقدان حریم از نظر روان‌شناسی تاثیر بسیاری بر شخصیت انسان‌ها دارد اما کمتر کسی بدان توجه می‌کند.
زیدی موضوع تراکم بالا در آپارتمان‌ها را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: این کاملا مشخص است که وقتی قرار است در چند متر مربع درب چند خانه روبه روی هم باز شوند دیگر حرفی از معماری اسلامی باقی نمی‌ماند.
این کارشناس عمران شهری با تاکید بر اینکه در حوزه معماری شهری المان‌های ایرانی اسلامی کمتر مورد توجه بوده است گفت: خیلی صریح بگویم معماری اسلامی ایرانی هزینه بیشتری از نظر مالی به دوش دولت و شهرداری‌ها بار می‌کند و همین هزینه‌ها موجب می‌شود تا مسئولان به حداقل‌ها بسنده کنند.
وی ادامه داد: اما مسئولان باید بدانند که هزینه برای معماری اسلامی ایرانی در نهایت موجب صرفه جویی می‌شود چون می‌توان زندگی شهروندی سالم تری را در معماری بومی فراهم کرد.
انتظارات از قم برای الگوسازی در مورد شهرسازی اسلامی
باید عنوان کرد که در زمینه معماری اسلامی ایرانی مبتنی بر اقتضائات روز انتظار دیگری از شهر قم می‌رود و همین مسئله بار مسئولیت مسئولان قم را چند برابر می‌کند.
تکوین جامعه دینی الزامات و بایسته‌های خاص خود را دارد و نمی‌توان با الگوی شهرسازی غربی انسان‌های دین مدار خوبی داشت. معماری غربی دارای یک هویت مشخص است و ترویج آن در کشور می‌تواند به ناهنجارهای روحی و روانی و همچنین آسیب‌های اجتماعی دامن بزند.
در چنین شرایطی این انتظار از شهر قم هست که با همکاری حوزه‌های علمیه و مسئولان شهری نقشه الگوی شهرسازی اسلامی تهیه و تدوین شود و یا حداقل همین بافت قدیمی قم حفظ و بهسازی شده، نه اینکه کامل تخریب شود.
انتهای پیام/۱۳۲
آخرین عناوین
پربیننده‌ترین
